ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΚΑΙ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗ ΣΤΗ ΝΕΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ ΠΕΡΙΟΔΟ

Αναδημοσίευση από: http://www.citybranding.gr/

Εισήγηση Σίμου Δανιηλίδη, Προέδρου Επιτροπής Κοινωνικής Πολιτικής, Απασχόλησης και Αλληλεγγύης της Κ.Ε.Δ.Ε-Δημάρχου Νεάπολης-Συκεών στο συνέδριο "Κοινωνία σε κρίση, Αυτοδιοίκηση σε δράση" που οργάνωσε η ΚΕΔΕ 21-22 Νοεμβρίου 2013 στη Θεσσαλονίκη

Η Τοπική Αυτοδιοίκηση, εδώ και πολλά χρόνια με δική της πρωτοβουλία, ανέπτυξε δράσεις και υπηρεσίες κοινωνικής πολιτικής, συνέστησε δομές με χαρακτηριστικά γεωγραφικής κατανομής, ποσότητας και τυποποίησης που μπορούν να θεωρηθούν ότι ορίζουν ένα εθνικό πλαίσιο αποκεντρωμένης λειτουργίας των κοινωνικών υπηρεσιών.

Στην τρέχουσα Προγραμματική Περίοδο οι φορείς της Αυτοδιοίκησης υλοποιήσαμε σειρά συγχρηματοδοτούμενων δράσεων στον τομέα της κοινωνικής πολιτικής. Με επιτυχία κατορθώσαμε σε περίοδο κρίσης να κρατήσουμε ανοιχτές χιλιάδες Δημοτικές δομές, αξιοποιώντας πόρους του ΕΣΠΑ. Με συνέπεια η Επιτροπή Κοινωνικής Πολιτικής Απασχόλησης και Αλληλεγγύης και η ΚΕΔΕ καταφέραμε να διασφαλίσαμε τη βιωσιμότητά τους ιδιαίτερα τα 2 τελευταία χρόνια όταν όλοι και όλες θεωρούσαν σχεδόν αδύνατη την εξασφάλιση της χρηματοδότησης τους.

Το γεγονός αυτό δεν είναι τυχαίο. Αλλά εντάσσεται σε μια πολιτική που απαιτεί και διεκδικεί ήδη από το 1995 και το Συνέδριο της ΚΕΔΕ στη Ρόδο την αναβάθμιση του ρόλου της Αυτοδιοίκησης συνολικά στην άσκηση Κοινωνικής Πολιτικής στην Ελλάδα.

Απαιτήσαμε και διεκδικήσαμε τόσο στο πλαίσιο της διαβούλευσης για τον Καποδίστρια όσο και για τον Καλλικράτη η Αυτοδιοίκηση να γίνει στη χώρα ο αποκλειστικός τομέας παροχής ολοκληρωμένων και ποιοτικά αναβαθμισμένων κοινωνικών υπηρεσιών. Πρεσβεύουμε την Τοπική Αυτοδιοίκηση των ευθυνών άσχετα αν μερικοί μας κατηγορούν ότι έχουμε τη νοοτροπία των «βλαχοδημάρχων».

Έχοντας ως πρόκληση αυτήν την περίοδο τη διαμόρφωση του ΣΕΣ οι προτάσεις της αυτοδιοίκησης για την κοινωνική πολιτική και την απασχόληση συνοψίζονται σε 5 άξονες.

Άξονας 1. Εθνική αποκεντρωμένη κοινωνική πολιτική, με ευθύνη της τοπικής αυτοδιοίκησης

Η αυτοδιοίκηση, ως βασικός πυλώνας της δημόσιας διοίκησης, έχει αποδείξει πως διαθέτει την εμπειρία και την τεχνογνωσία να συμβάλλει ουσιαστικά και με συγκεκριμένες προτάσεις .

Ο ρόλος της αυτοδιοίκησης για την άσκηση κοινωνικής πολιτικής, κατά την επόμενη προγραμματική περίοδο, πρέπει να είναι διακριτός και συγκεκριμένος για ζητήματα που άπτονται των αρμοδιοτήτων της, και αφορούν σε έργα και δράσεις, που ήδη με εξαιρετική επιτυχία, όπως προκύπτει και από τα υψηλά ποσοστά απορροφητικότητας πόρων του ΕΣΠΑ που απευθύνονται στους φορείς της, διαχειρίζεται και υλοποιεί.

ΨΗΦΙΣΜΑ ΤΗΣ ΕΚΤΑΚΤΗΣ ΓΕΝΙΚΗΣ ΣΥΝΕΛΕΥΣΗΣ ΤΗΣ ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ ΔΗΜΩΝ ΕΛΛΑΔΑΣ

Σήμερα, 28 Νοεμβρίου 2013, συνήλθαμε, σε Έκτακτη Γενική Συνέλευση, οι δήμαρχοι όλης της χώρας για να συζητήσουμε και να αντιμετωπίσουμε τα προβλήματα που δημιουργήθηκαν τόσο από την κατάθεση του Κρατικού Προϋπολογισμού 2014, όσο και από το δυσμενές θεσμικό περιβάλλον που έχουν δημιουργήσει οι αποφάσεις της Κυβέρνησης για κατάργηση αρμοδιοτήτων και δομών των Δήμων (Δημοτική Αστυνομία, Σχολικοί Φύλακες), για εξαγγελίες αλλαγής του Εκλογικού Συστήματος και των διοικητικών ορίων των νησιωτικών Δήμων, για ενδεχόμενη κατάργηση Νομικών Προσώπων της Τοπικής Αυτοδιοίκησης.

Το διαμορφούμενο οικονομικό και θεσμικό περιβάλλον έχει οδηγήσει τους αιρετούς, αλλά και τους εργαζόμενους σε πραγματική απόγνωση, τη στιγμή που οι Δήμοι αποτελούν το τελευταίο καταφύγιο των πιο ευάλωτων κοινωνικών ομάδων.

Με στόχο να αντιμετωπιστούν όλα τα παραπάνω και να οδηγηθεί η χώρα σε μία πραγματική ανάπτυξη στηριγμένη στην αποκέντρωση και την εδαφική και κοινωνική συνοχή,

ΠΡΟΤΕΙΝΟΥΜΕ:

1.            Όχι στην αλλαγή του εκλογικού συστήματος των αιρετών και στη διάσπαση των Δήμων.

2.            Καμία επιπλέον παρακράτηση πόρων από τους ΚΑΠ.

3.            Την άμεση κατάθεση νομοσχεδίου με τις ρυθμίσεις που πρότεινε η ΚΕΔΕ, για επίλυση των προβλημάτων που συνδέονται με τη λειτουργία, τη διαφάνεια και τη γραφειοκρατία στους Δήμους, με την καταστατική θέση των αιρετών και των εργαζόμενων, καθώς και με τις οικονομικές υποχρεώσεις τρίτων προς τους Δήμους, συνεκτιμώντας  τις συνθήκες που διαμόρφωσε η κρίση.

4.            Απορρόφηση όλων των εργαζομένων της Τοπικής Αυτοδιοίκησης που βρίσκονται σε διαθεσιμότητα (Σχολικοί Φύλακες και Δημοτικοί Αστυνομικοί).

5.            Ενσωμάτωση των έντεκα (11) αλληλεπικαλυπτόμενων και αντιφατικών μεταξύ τους ελέγχων, σε έναν ουσιαστικό, αποτελεσματικό, σύγχρονο και εντός των συνταγματικών πλαισίων έλεγχο νομιμότητας και όχι σκοπιμότητας.

6.            Καμία παρέμβαση στην οργάνωση και στις δομές των Δήμων, παρά μόνο η εθελοντική κινητικότητα, όπως ακριβώς προτάθηκε από την ΚΕΔΕ, χωρίς τις δήθεν «εγγυήσεις», που στην ουσία ακυρώνουν το μέτρο.

7.            Στο πλαίσιο του Νέου ΕΣΠΑ, να δημιουργηθεί ΕΙΔΙΚΟ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ, ύψους 2,5 δις € με δικαιούχους τους Δήμους, για έργα τοπικής υποδομής.

8.            Αύξηση των πόρων του Πράσινου Ταμείου από το 2,5% στο 10%, αφού πρόκειται για τοπικό ανταποδοτικό τέλος που αφορά στην προστασία του περιβάλλοντος.

9.            Συνέχιση ένταξης έργων στο ΕΦΔ – ΕΕΤΑΑ μέχρι της συνολικής απορρόφησης του εγκεκριμένου ποσού από το ΕΣΠΑ.

10.          Όχι στην συρρίκνωση και κατάργηση των μονάδων υγείας, ΕΟΠΥΥ, στους δήμους της χώρας.

11.          Με αφορμή τις πρόσφατες πλημμύρες που έπληξαν την Ρόδο και την Ψέριμο, ζητούμε από την Κυβέρνηση να επιτελέσει το καθήκον της, διαθέτοντας τις απαιτούμενες πιστώσεις για την αποκατάσταση των υποδομών και την ανακούφιση των πληγέντων.

ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΛΟΙΠΟΝ ΚΑΙ ΤΙ ΘΕΛΕΙ Η «ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΑ ΤΩΝ 5 ΔΗΜΑΡΧΩΝ;»

Του Πάνου Σκοτινιώτη, Δημάρχου Βόλου

Η πρώτη, άκρως επιτυχημένη, δημόσια εκδήλωση της «πρωτοβουλίας των 5 Δημάρχων» στο Βόλο, τροφοδότησε εκτεταμένες αναφορές και ιδιαίτερα θετικά σχόλια. Όπως ωστόσο ήταν αναμενόμενο, δεν θα μπορούσαν να λείψουν και οι αντιδράσεις, προερχόμενες κατά βάση από δυνάμεις παγιδευμένες σε στερεότυπα του παρελθόντος, που  επιμένουν να δίνουν μάχες οπισθοφυλακής. Είναι χαρακτηριστικό ότι η όποια κριτική ασκήθηκε στην «πρωτοβουλία των 5», δεν ασκήθηκε  από τη σκοπιά της ανάγκης για ακόμη πιο ριζοσπαστικό μεταρρυθμιστικό πλαίσιο. Ασκήθηκε, αντίθετα, από τη σκοπιά της συντηρητικής, επί της ουσίας, άποψης, που αντιλαμβάνεται την Τοπική Αυτοδιοίκηση σαν εκτελεστικό βραχίονα της κομματικής στρατηγικής και όχι με τη διττή της υπόσταση,  δηλαδή ως αναπόσπαστο μέρος του ενιαίου συστήματος διακυβέρνησης της χώρας, με διοικητική και οικονομική αυτοτέλεια και ταυτόχρονα, ως κορυφαίο θεσμό της κοινωνίας πολιτών.

Οφείλουμε να ομολογήσουμε πως όταν κάναμε τα πρώτα βήματα της «πρωτοβουλίας των 5 δημάρχων», δεν μπορούσαμε να εκτιμήσουμε την απήχηση και τη δυναμική που θα αποκτούσε. Ενδεχομένως να έπαιξε σ’ αυτό ρόλο το γεγονός ότι οι απόψεις και οι προτάσεις που διατυπώνουμε, είναι βγαλμένες όχι από γενικές θεωρητικές αναζητήσεις, αλλά από την πολύτιμη εμπειρία της καθημερινής διοίκησης, την εμπειρία της καθημερινής εφαρμοσμένης πολιτικής, τη δύσκολη και πολυσύνθετη πραγματικότητα της κρίσης που με οδυνηρό τρόπο βιώνουν οι συμπολίτες μας. Επιπλέον, το γεγονός ότι δεν διστάζουμε να λέμε τα πράγματα με το όνομά τους, χωρίς περιστροφές, στρογγυλέματα και μισόλογα. Αυτός, άλλωστε, είναι και ο μόνος τρόπος για να αναζωογονηθεί η Τοπική Αυτοδιοίκηση, αλλά και για να λειτουργήσει ως παράγοντας ανάταξης της χαμένης εμπιστοσύνης των πολιτών προς την πολιτική και τους δημοκρατικούς θεσμούς, καθώς και ως παράγοντας ενότητας και συνοχής των τοπικών κοινωνιών.

Τι είναι, λοιπόν, και τι επιδιώκει η «πρωτοβουλία των 5»; Εντελώς επιγραμματικά, θα μπορούσαμε να πούμε ότι η «πρωτοβουλία των 5» είναι μια πολιτική παρέμβαση  με στόχο η τοπική αυτοδιοίκηση να βρει το λόγο της ύπαρξής της, δηλαδή να γίνει και τοπική και αυτοδιοίκηση. Και για να γίνουμε πιο σαφείς: η κυβέρνηση μεταχειρίζεται την τοπική αυτοδιοίκηση σαν μέρος του προβλήματος που αντιμετωπίζει η χώρα. Εμείς, αντίθετα, θεωρούμε ότι η τοπική αυτοδιοίκηση μπορεί και πρέπει να γίνει μέρος της λύσης του και αιχμή της ανασυγκρότησης της χώρας. Η μεγάλη πρόκληση  για την Τοπική Αυτοδιοίκηση, είναι να διαδραματίσει ενεργό και δημιουργικό ρόλο στο  Εθνικό Σχέδιο Ανασυγκρότησης που έχει ανάγκη η Ελλάδα, το οποίο θα υπερβαίνει τη μνημονιακή εποχή. Η μεγάλη πρόκληση, τελικά, για την Τοπική Αυτοδιοίκηση είναι  να αποτελέσει πόλο δημοκρατικής ανασυγκρότησης, κοινωνικής ευθύνης και μεταρρυθμιστικής προοπτικής, που θα οριοθετείται σαφώς από τις αντι-αυτοδιοικητικές κυβερνητικές πολιτικές, την αντι-μεταρρύθμιση, την ακινησία,  τη στασιμότητα και τον λαϊκισμό.

Ο ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ ΕΝΕΡΓΟΥ ΠΟΛΙΤΗ

Συνέντευξη του Δημαρχου Θεσσαλονίκης  Γιάννη Μπουτάρη στην Λίνα Λιάκου

Αναδημοσίευση από http://www.chronosmag.eu/    πηγή:  Πλατφόρμα "Συμμετοχή"

Ο δήμαρχος Θεσσαλονίκης Γιάννης Μπουτάρης μιλάει για τη δυνατότητα συμμετοχής των πολιτών στη διοίκηση του Δήμου, επαναπροσδιορίζοντας τον ρόλο του εθελοντή σε σχέση με αυτόν του ενεργού πολίτη. Περιγράφει τις δυσκολίες που αντιμετώπισαν φορείς και Δήμος αναφορικά με τη λειτουργία των επιτροπών διαβούλευσης και των λαϊκών συνελεύσεων, αλλά και την ανάγκη για πιο ουσιαστικές μεταρρυθμίσεις ώστε να γίνει η τοπική αυτοδιοίκηση οικονομικά αυτόνομη.

Η συνέντευξη δόθηκε στον Βόλο, στο πλαίσιο της πρώτης δημόσιας εκδήλωσης της «Πρωτοβουλίας των 5 δημάρχων» με θέμα την κοινωνική πολιτική των δήμων, στις 6 Νοεμβρίου 2013.

— Στη διακήρυξη της Πρωτοβουλίας των 5 «1.000 λέξεις για την Αυτοδιοίκηση – Συμβολή σε μια δημόσια συζήτηση» αναφέρετε πως «οι δημοτικές παρατάξεις μας και η Διοίκηση δεν απευθύνονται απλώς στους δημότες αλλά τους κάνουν κοινωνούς των πολιτικών τους και συνεργάζονται στενά με τοπικές κινήσεις πολιτών». Πώς και σε ποιον βαθμό πιστεύετε ότι έχει αλλάξει η σχέση των πολιτών με τη δημοτική αρχή τα τελευταία χρόνια αφότου αναλάβατε τη Δημαρχία; Ποιος μπορεί να είναι κατά τη γνώμη σας ο ρόλος του πολίτη στη σύγχρονη διακυβέρνηση της πόλης;

Καταρχήν η συμπεριφορά του πολίτη δεν έχει αλλάξει. Δεν μπορεί να αλλάξει εύκολα συμπεριφορά ετών και γενεών παρά τη δική μας διάθεση. Οι επιτροπές διαβούλευσης που εισήχθησαν με τον Καλλικράτη, στον Δήμο Θεσσαλονίκης τουλάχιστον, δεν δούλεψαν ικανοποιητικά. Κι αυτό γιατί και οι ίδιοι οι φορείς που έχουν κληθεί να συμμετέχουν στις επιτροπές διαβούλευσης δεν πιστεύουν ότι πράγματι μπορεί να υπάρχει συμμετοχή στη διοίκηση.

Πάμε στο τι θα πει συμμετοχή στη διοίκηση: εμείς προσπαθήσαμε μέσω των τοπικών κοινοτήτων, που είναι και το κύτταρο της τοπικής αυτοδιοίκησης, να κάνουμε ορισμένες λαϊκές συνελεύσεις, όπως προβλέπονται και από τον Καλλικράτη, οι οποίες αποδείχθηκαν όμως μια παταγώδης αποτυχία. Στις λαϊκές συνελεύσεις, ακριβώς επειδή δεν πιστεύει ο πολίτης ότι μπορεί να λυθούν προβλήματα και δεν πιστεύει στη συμμετοχή, έρχονται συνήθως άνθρωποι που είτε είναι μόνιμα διαμαρτυρόμενοι είτε έχουν βρει λύσεις για τα πάντα, με αποτέλεσμα οι λαϊκές συνελεύσεις να καταλήγουν σε μια χαοτική κατάσταση, η οποία τολμώ να πω ότι είχε και κομματικές αντιπαραθέσεις.

Είχαμε όμως την εξής τύχη: μέσω της ελληνογερμανικής συνεργασίας ήρθε στη Θεσσαλονίκη ο Γερμανός δήμαρχος του Στάιναχ Φρανκ Έντελμαν, ο οποίος μας έδωσε το απαραίτητο know-how στο πώς εφαρμόζουν τη συμμετοχή στη διοίκηση στη Γερμανία αλλά και αλλού. Ο Έντελμαν ήρθε τρεις φορές και για μεγάλα διαστήματα στη Θεσσαλονίκη, συζητήσαμε πολύ μαζί του και μας παρουσίασε τις διαδικασίες με τις οποίες μπορεί ίσως να καταφέρουμε να πείσουμε τον συμπολίτη να συμμετέχει, γιατί μόνο έτσι μπορούν να γίνουν ουσιαστικές αλλαγές.

Η δική μου μόνιμη επωδός είναι ότι ο ρόλος του Δήμου δεν είναι να κάνει ο ίδιος πράγματα, ο Δήμος είναι εδώ για να δίνει τη δυνατότητα στους ίδιους τους πολίτες να παίρνουν πρωτοβουλίες για την πόλη τους, και αυτή είναι ακριβώς η διαφορά του εθελοντισμού από τη συμμετοχή. Προφανώς ο Δήμος σε κάποιες δράσεις που κάνει μπορεί να καλέσει εθελοντές, αλλά η συστηματική συμμετοχή του πολίτη σε καθημερινά πράγματα όπως, για παράδειγμα, στην ανακύκλωση, στην καθαριότητα, στην κυκλοφοριακή συμπεριφορά ή στην αλληλεγγύη –δεν πετάω το περισσευούμενο φαγητό, το πηγαίνω στο κέντρο συλλογής τροφίμων– δεν είναι εύκολη ιστορία, θέλει πολλά μυαλά να καθίσουν κάτω και να εφαρμόσουν συγκεκριμένες πολιτικές. Αλλά πρέπει να καταλάβει και ο κόσμος ότι δεν γίνονται όλα από τη μια μέρα στη άλλη.

Πολύ βασικό στοιχείο σε όλη αυτή την ιστορία είναι να περάσουν τέτοιου είδους αντιλήψεις και στο εκπαιδευτικό σύστημα, και απαραίτητη είναι η ενεργή συμμετοχή του Υπουργείου Παιδείας. Η διαδικασία της διδασκαλίας είναι τόσο αυστηρά συγκεντρωτική, αρτηριοσκληρωτική θα ’λεγα, και τόσο προσηλωμένη στο «αυτό θα κάνετε και τίποτε άλλο» που δεν βοηθάει στην ανάληψη πρωτοβουλιών.

ΤΑ ΑΝΟΙΚΤΑ ΔΕΔΟΜΕΝΑ ΚΑΙ ΡΟΛΟΣ ΤΟΥΣ ΣΤΗΝ ΕΝΙΣΧΥΣΗ ΤΗΣ ΣΥΜΜΕΤΟΧΙΚΟΤΗΤΑΣ: ΤΡΙΑ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ ΕΦΑΡΜΟΓΩΝ ΑΠΟ ΤΗ ΜΕΓΑΛΗ ΒΡΕΤΑΝΙΑ

http://www.chronosmag.eu/    πηγή:  Πλατφόρμα "Συμμετοχή"

Βασικός παράγοντας για την αποτελεσματικότητα της συμμετοχικής διακυβέρνησης είναι η ύπαρξη ενημερωμένων πολιτών. Η πρόσβαση των πολιτών στις πληροφορίες και τα δεδομένα που κατέχουν οι τοπικές και εθνικές κυβερνήσεις ενισχύει την έννοια της δημοκρατίας και την ενεργή και ουσιαστική συμμετοχή τους στη λήψη αποφάσεων.

Οι τοπικές διοικήσεις κατέχουν δημόσια δεδομένα για μια πληθώρα ζητημάτων (συγκοινωνιακά, πληθυσμιακά, εγκληματικότητα, υγεία, περιβάλλον) αλλά και σε σχέση με τη δική τους εσωτερική δραστηριότητα (δημοτικά τέλη, διοικητικές αποφάσεις, οργανογράμματα).

Τα τελευταία χρόνια έχει γίνει πολλή συζήτηση σε διεθνές επίπεδο για την έννοια των Ανοιχτών Δεδομένων και πιο συγκεκριμένα, των Ανοιχτών Κυβερνητικών Δεδομένων. Τα Ανοιχτά Κυβερνητικά Δεδομένα είναι μια τεράστια πηγή που έχει διερευνηθεί σε πολύ μικρό βαθμό. Από το 2009, χώρες όπως οι Η.Π.Α., η Μεγάλη Βρετανία και πολλές άλλες ανακοίνωσαν πρωτοβουλίες προς την κατεύθυνση του «ανοίγματος» των δημόσιων πληροφοριών προς τους πολίτες τους σε εθνικό ή σε τοπικό επίπεδο και της δημιουργίας ειδικών εφαρμογών για την αξιοποίησή τους.

Οι τομείς που τα Ανοιχτά Δεδομένα μπορούν να έχουν αξία είναι οι εξής:

Διαφάνεια στη διακυβέρνηση

Μεγαλύτερη συμμετοχή των πολιτών στη λήψη αποφάσεων

Παραγωγή καινοτόμων ιδεών

Βελτιωμένη αποδοτικότητα και αποτελεσματικότητα των υπηρεσιών

Παραγωγή νέας γνώσης από συνδυασμό διαφορετικών πηγών δεδομένων

Το άνοιγμα των δεδομένων εκτός του ότι δημιουργεί πιο ενημερωμένους πολίτες και ενισχύει τη διαφάνεια των διαδικασιών, διαμορφώνει επίσης ένα νέο δίκτυο σχέσεων μεταξύ των πολιτών. Τα δίκτυα αυτά αποτελούν και τη ραχοκοκαλιά της αστικής διακυβέρνησης.

Συνεργασίες τοπικών κυβερνήσεων και ιδιωτικών εταιρειών τεχνολογίας ή ακόμα και μη κερδοσκοπικών εταιρειών έχουν παραγάγει ένα πολύ μεγάλο εύρος ψηφιακών εφαρμογών σε παγκόσμιο επίπεδο. Οι εφαρμογές αυτές λειτουργούν συνήθως σύμφωνα με τις αρχές του λογισμικού ανοιχτού κώδικα, που σημαίνει ότι οποιοσδήποτε θέλει, μπορεί ελεύθερα να επαναχρησιμοποιήσει ή να εξελίξει τον κώδικα σε διαφορετική εφαρμογή. Παρακάτω θα επικεντρωθούμε σε μια σειρά παραδείγματα εφαρμογών και χρήσης των Ανοιχτών Δεδομένων σε Δήμους της Μεγάλης Βρετανίας στο πλαίσιο του προγράμματος «Make it Local».

Το 2010 ο βρετανικός φιλανθρωπικός οργανισμός NESTA δημιούργησε το πρόγραμμα «Make it Local» χρηματοδοτώντας συνεργασίες δήμων με ιδιωτικές ή μη κερδοσκοπικές εταιρείες για την υλοποίηση χρήσιμων και καινοτόμων εφαρμογών με τη χρήση των Ανοιχτών Δεδομένων. Αποτέλεσμα των εφαρμογών αυτών είναι η δημιουργία ενός νέου πεδίου συνεργασίας και διαβούλευσης μεταξύ των κατοίκων της περιοχής σε μια συγκεκριμένη θεματική. Οι εφαρμογές είναι οι εξής:

«Who Owns My Neighbourhood?» («Σε ποιον ανήκει η γειτονιά μου;»)

ΔΗΜΟΣΙΑ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΣΤΗ ΓΕΡΜΑΝΙΑ

Αναδημοσίευση από: http://www.chronosmag.eu/     πηγή:  Πλατφόρμα "Συμμετοχή"

 Βόλφγκανγκ Πωλ, Ίδρυμα Χάινριχ Μπελ, Γερμανία

Στη Γερμανία η δημόσια συμμετοχή σε διαδικασίες προγραμματισμού εντός ομοσπονδίας, κρατιδίων και δήμων είναι νομικά επιβεβλημένη. Επίσης, από το ευρωπαϊκό δίκαιο μπορεί να προκύψει υποχρέωση δημόσιας συμμετοχής, π.χ. σε περιβαλλοντικούς ελέγχους. Σε αυτές τις περιπτώσεις μιλάμε για θεσμική ή τυπική δημόσια συμμετοχή.

Θεσμική δημόσια συμμετοχή

Η κατάρτιση δημοτικών προγραμμάτων για τη χρήση εκτάσεων ή τη δόμηση μεμονωμένων οικοπέδων γίνεται με προδιαγεγραμμένα βήματα. Εδώ είναι απαραίτητη η «έγκαιρη δημόσια συμμετοχή», κατά την οποία το κοινό ενημερώνεται –συνήθως υπό μορφή εκδήλωσης– για τον σκοπό της κατάρτισης ενός προγράμματος και μπορεί να θέσει ερωτήματα ή να δώσει ερεθίσματα. Σε ένα μεταγενέστερο στάδιο, τα προσχέδια των προγραμμάτων δημοσιοποιούνται –στις μέρες μας συχνά αναρτώνται και στο διαδίκτυο– και εντός του μηνός οι θιγόμενοι μπορούν να κάνουν ενστάσεις και προτάσεις, τις οποίες πρέπει να λάβουν υπόψη τους οι αρχές στο πλαίσιο της απόφασής τους: δεν πρέπει να τις ακολουθήσουν, αλλά οφείλουν να ανακοινώσουν τους λόγους για το αποτέλεσμα της απόφασης. Με παρόμοιο τρόπο ορίζονται τα στάδια δημόσιας συμμετοχής στις διαδικασίες προγραμματισμού εντός ομοσπονδίας και κρατιδίων, τα οποία βασίζονται σε διαφορετικό δίκαιο· εκεί συμμετέχουν ωστόσο περισσότερο σύλλογοι και οργανισμοί παρά μεμονωμένοι πολίτες.

Αυτού του τύπου η δημόσια συμμετοχή στην πραγματικότητα είναι συνήθως δύσκολη. Όταν βγουν στη δημοσιότητα, οι αρμόδιες αρχές έχουν δεσμευτεί καταρχήν ως προς την πρόθεσή τους και έχουν συμφωνήσει με άλλες αρχές. Στόχος τους είναι ένας ομαλός, γρήγορος προγραμματισμός. Ριζικές αλλαγές ή ακόμη και αποτροπή του σχεδίου εργασίας είναι συνήθως ανέφικτες στο πλαίσιο της δημόσιας συμμετοχής. Οι πολίτες δεν είναι καν σε θέση να συζητήσουν επί ίσοις όροις με τις αρχές, επειδή δεν διαθέτουν το ίδιο υπόβαθρο πληροφοριών, δεν μπορούν να προσφύγουν σε δικούς τους ειδικούς εμπειρογνώμονες και ως εκ τούτου δεν μπορούν να αναπτύξουν στέρεες εναλλακτικές προτάσεις. Από την κατάρτιση του προγράμματος μέχρι την οριστική του υλοποίηση μπορεί να περάσουν χρόνια, κατά τα οποία οι πολιτικές συνθήκες και τα δεδομένα αλλάζουν. Έτσι, παρά την υποχρεωτική δημόσια συμμετοχή, κάποιοι προγραμματισμοί οδηγούν διαρκώς σε διαμαρτυρίες και δικαστικές αντιπαραθέσεις. Μεταρρυθμιστικές προτάσεις που συζητιούνται επί του παρόντος στοχεύουν στην έναρξη της δημόσιας συμμετοχής πριν από την ολοκλήρωση της κατάρτισης ενός προγράμματος καθώς και στη δημόσια και διαφανή διεξαγωγή της συνολικής διαδικασίας, ώστε το κοινό να μπορεί να συζητά συνεχώς ακόμη και προσωρινά αποτελέσματα. Διοίκηση και πολιτική μπορούν συνεπώς να κάνουν διορθώσεις, προτού αυτές γίνουν πολύ δαπανηρές και ακριβές.

ΣΥΜΜΕΤΟΧΙΚΟΣ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ: ΕΝΑ ΔΙΕΘΝΕΣ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ ΣΥΜΜΕΤΟΧΙΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ

http://www.chronosmag.eu/     πηγή:  Πλατφόρμα "Συμμετοχή"

 «Φανταστείτε μια πόλη όπου οι πολίτες της αποφασίζουν συλλογικά για το πότε θα χτιστεί ένα καινούριο σχολείο, πού θα χωροθετηθεί ένα πάρκο και ποια προγράμματα θα υλοποιούνται στην κεντρική βιβλιοθήκη της. Φανταστείτε μια πόλη όπου χιλιάδες κάτοικοί διαφορετικών ηλικιών, φύλου, και εθνικότητας συναντώνται τακτικά για να χτίσουν ένα καλύτερο κοινό μέλλον… όλα αυτά στο όνομα του συμμετοχικού προϋπολογισμού» (Lerner 2004, σ. 4).

Το μοντέλο του Συμμετοχικού Προϋπολογισμού (Σ.Π.) χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά στο Πόρτο Αλέγκρε της Βραζιλίας, μια πόλη με 1,5 εκατομμύριο κατοίκους στα τέλη της δεκαετίας του ’80, όταν εξελέγη για πρώτη φορά στον δήμο της πόλης το κόμμα των εργατών. Από τότε το μοντέλο του Σ.Π. έχει διαδοθεί σε πάνω από 1.000 πόλεις σε όλο τον κόσμο.

Εικόνα 1: Πώς ο Συμμετοχικός Προϋπολογισμός έχει διαδοθεί παγκοσμίως. Πηγή: Sintomer et al., 2010

Παρόλο που οι μέθοδοι υλοποίησης του Σ.Π. διαφέρουν ανάλογα με τις πολιτικές, κοινωνικές και οικονομικές συνθήκες της εκάστοτε πόλης, όλα τα παραδείγματα στηρίζονται σε μια κοινή προσέγγιση: αρχικά, τα μέλη της κοινότητας προσδιορίζουν τις προτεραιότητες των δαπανών. Στη συνέχεια, η κοινότητα εκλέγει τους αντιπροσώπους της. Με την τεχνική υποστήριξη των δημοτικών λειτουργών, οι αντιπρόσωποι μεταφράζουν τις προτεραιότητες της κοινότητας σε συγκεκριμένες υλοποιήσιμες προτάσεις. Ύστερα, τα μέλη της κοινότητας ψηφίζουν ποιες προτάσεις θέλουν να χρηματοδοτήσουν και τέλος, ο δήμος ή το εκάστοτε θεσμικό όργανο υλοποιεί τις επιλεγμένες προτάσεις (Lerner και Hall, 2007).

 

Εικόνα 2: Ο ετήσιος κύκλος των διαδικασιών του Συμμετοχικού Προϋπολογισμού στο Πόρτο Αλέγκρε. Πηγή: http://www.ongcidade.org/site/htm/comum/cicloEN.html]

“ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΑ ΤΩ Ν 5»: ΝΑ ΠΕΡΑΣΟΥΜΕ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΛΕΗΜΟΣΥΝΗ ΚΑΙ ΤΟ ΚΡΑΤΙΚΟ ΕΠΙΔΟΜΑ ΣΤΗΝ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΞΑΤΟΜΙΚΕΥΜΕΝΗ ΚΑΛΥΨΗ ΤΩΝ ΑΝΑΓΚΩΝ ΣΕ ΤΟΠΙΚΟ ΕΠΙΠΕΔΟ

Οι προτάσεις της «Πρωτοβουλίας των 5» προς την πολιτεία και τους πολίτες, για συνολική ανακατανομή ρόλων, αρμοδιοτήτων και πόρων μεταξύ κεντρικής διοίκησης και Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης σε θέματα κοινωνικής πολιτικής, παρουσιάστηκαν από τους Δημάρχους Αθηναίων Γ.Καμίνη, Θεσσαλονίκης Ι.Μπουτάρη, Βόλου Π.Σκοτινιώτη, Πατρέων Ι.Δημαρά και Ιωαννιτών Φ.Φίλιου, κατά τη διάρκεια συνέντευξης Τύπου με την οποία έληξε η πρώτη δημόσια εκδήλωση - ημερίδα των «5», που πραγματοποιήθηκε στο Βόλο με θέμα «Τοπική Αυτοδιοίκηση και Κοινωνική Πολιτική».

Όπως τόνισαν οι 5 Δήμαρχοι, «η χώρα έχει άμεση ανάγκη ενός σχεδίου ανασυγκρότησης. Η κυβέρνηση και το πολιτικό σύστημα έχουν χρέος να αναλάβουν την πρωτοβουλία για το άνοιγμα μιας μεγάλης εθνικής συζήτησης – διαβούλευσης, στην οποία θα κληθεί να συμβάλει ο καθένας που μπορεί και θέλει, και πρωτίστως η Τοπική Αυτοδιοίκηση. Μέχρι να εκπονηθεί όμως αυτό το σχέδιο, οι ανάγκες τρέχουν και είναι πιεστικές. Η Τοπική Αυτοδιοίκηση έχει αναλάβει ήδη τις ευθύνες της και προσπαθεί με τα πενιχρά μέσα που διαθέτει να ανταποκριθεί στις αυξημένες ανάγκες ενός μεγάλου και διογκούμενου τμήματος της κοινωνίας, που δεν μπορεί να τα βγάλει πέρα με τις δικές του δυνάμεις».

Παρουσιάζοντας τα πορίσματα της ημερίδας, τα οποία είχε επεξεργαστεί προηγουμένως ομάδα εργασίας με την βοήθεια ειδικών επιστημόνων, οι 5 Δήμαρχοι υπογράμμισαν ως κρίσιμο συμπέρασμα το γεγονός ότι η κοινωνική πολιτική, όπως σήμερα ασκείται από το κεντρικό κράτος, δεν δίνει λύσεις στις σημερινές ανάγκες. Το επιδοματικό μοντέλο έχει καταρρεύσει. «Η σημερινή ημερίδα μας ανοίγει κατ’ ουσίαν τη συζήτηση και θέτει άξονες για νέες πολιτικές και δικτυώσεις μεταξύ κατ’ αρχήν των πέντε Δήμων, αλλά και για όποιον Δήμο ενδιαφέρεται. Κεντρική μας επιδίωξη είναι να περάσουμε από την ελεημοσύνη και το κρατικό επίδομα, στην αλληλεγγύη και την εξατομικευμένη κάλυψη των αναγκών του πολίτη σε τοπικό επίπεδο», ανέφεραν χαρακτηριστικά.

Το αμέσως επόμενο διάστημα, όπως τονίστηκε, η «Πρωτοβουλία των 5» θα παραδώσει σε κοινή χρήση προς κάθε ενδιαφερόμενο εργαλεία και μεθοδολογίες τα οποία έχουν σχεδιάσει και εφαρμόσει στην πράξη οι αντίστοιχοι Δήμοι με επιτυχία, όπως:

• Το λογισμικό Διαχείρισης του κόμβου αλληλοβοήθειας του Δήμου Αθηναίων, για τη διαχείριση και το συντονισμό προσφοράς και διανομής αγαθών.

• Μεθοδολογία για τη σύνταξη Δημοτικού Μητρώου Οργανώσεων και Φορέων της κοινωνίας Πολιτών

• Manual Εθελοντισμού και εκπαίδευσης, όπως έχει εφαρμοστεί στο Δήμο Πατρέων

• Μεθοδολογία σχεδιασμού και εφαρμογής δράσεων  Κοινωνικής επιχειρηματικότητας.

• Μεθοδολογία για τη σύνταξη «Οδηγού Κοινωνικών Δομών και Υπηρεσιών», όπως έχει εφαρμοστεί στο Δήμο Βόλου.

Πρώτα πορίσματα ημερίδας της «Πρωτοβουλίας των 5» με θέμα

«Τοπική Αυτοδιοίκηση και Κοινωνική Πολιτική»